🛷 Maria Janion Polacy I Ich Wampiry

Portret Marii Janion autorstwa Zbigniewa Kresowatego. Źródło: Wikipedia Czytam wspomnienia po Janion i irytuję się z każdym komentarzem, który mówi: „Ach, przestańcie ją zagarniać na te wasze polityczne wojenki, już dość o tym LGBT, to była Wielka Humanistka”. Bywają takie osoby, o których mówimy, że będą trwały wiecznie, bo ich istnienie gwarantuje nam względny spokój; wydaje nam się, że bez nich nadejdą jakieś apokaliptyczne zdarzenia, nieodwracalne zmiany. Jest to lęk absolutnie fałszywy. Staruszek nadal podwiązuje pomidory, a kobiety chodzą pod parasolkami. Nic się nie dzieje. Początek studiów, polonistyka na UJ. Studentka pierwszego czy drugiego roku tego kierunku dostaje do przeczytania dwieście książek rocznie, na dodatek nie potrafi jeszcze w tym wieku myśleć syntetycznie, więc całą swoją energię przekierowuje na siedzenie w bibliotekach, na mrówczą pracę, której znaczenia nie rozumie. Chłonie, a nie wchłania, widzi, ale nie potrafi niczego zobaczyć. To oczywiście o mnie. Nie umiałam myśleć procesami, nie widziałam ludzi w twórcach czy twórczyniach, a zjawiska polityczne odczytywałam przez bezpiecznie zmieloną papkę czytelniczki pewnej znanej szeroko liberalnej gazety środka. Maria Janion jest wtedy kolejnym nazwiskiem w książkach, nazwiskiem ważnym, nawet takim, które staje się momentami bardzo istotne, jest w końcu badaczką romantyzmu, a ja romantyzm cenię – wydaje mi się nieoczywisty, ciekawy, mniej płaski niż inne epoki. Kiedy stykam się z krakowskimi badaczami, z prof. Szturcem, który uczy odczytywania mitów i zalążków przekrojowego myślenia, i prof. Iwoną Węgrzyn, na której zajęciach próbujemy uchwycić migotliwość różnych zjawisk, coś mi się tam uruchamia, zaczynam rozumieć. Ale kiedy piszę pracę o Krasińskim i korzystam z prac Janion, robię dokładnie to samo co z wszystkimi innymi książkami wcześniej: za dużo ich czytam, przebijam się przez setki listów do Delfiny Potockiej właściwie tylko po to, żeby stworzyć coś na kształt płaskiej analizy pozbawionej jakiejkolwiek treści. Myślę, że przeznaczam wtedy jakieś 80 proc. swojego czasu na czytanie. I nic wtedy z tego nie wynika. To jest moment, w którym „Wysokie Obcasy” budują symetrię pomiędzy anty- i feministkami. Sama jako Rozsądna Osoba umieszczam się dokładnie w jej środku. I pamiętam, że opatulona tym naręczem bezpiecznych osądów, kiedy słyszę od znajomej identyfikującej się jako feministka: „Słuchaj, sama zobacz, chodź na naszą demonstrację! To wygląda tak, że stoimy i coś krzyczymy, będzie nas jakieś 12, a z naprzeciwka będą leciały jajka” – to myślę o niej jako osobie szalonej. Takie spędzanie czasu nie leży w rozkładzie dnia Rozsądnej Osoby zainteresowanej humanistyką. Mogłaby się tu pojawić teraz wzruszająca historia o tym, że następnie czytam Kobiety i duch inności i biegnę na Manifę, ale to nieprawda. Feminizm mnie interesuje jako zagadnienie naukowe, które mogłabym zgłębić punkt po punkcie, przeczytać z analitycznym dystansem listę jakichś lektur. I wtedy ta znajoma mówi coś w stylu: „To wspaniałe, że mamy taką sojuszniczkę jak Maria Janion. Ona nasz bastion, nasza legitymizacja i ostoja w tej Warszawie, dzięki niej tu jakoś funkcjonujemy”. I jest to dla mnie najdziwniejsze zdanie, jakie można wtedy wypowiedzieć. Na pierwszą w życiu Manifę pójdę pięć lat później, a organizować będę ją po raz pierwszy osiem lat później. Ale już wtedy zostaje mi w środku jakaś zadra, której nie mogę zdefiniować. Pewnie bierze się ona stąd, że jestem wychowywana przez UJ w duchu, że literatura to rodzaj świętości. Moje synapsy nie potrafią nadrobić tego przejścia z Wielkiego Autorytetu Literackiego do hałaśliwej ulicy, która się czegoś domaga. Ale Kobiety i duch inności faktycznie czytam pewnie mniej więcej w tym czasie, wstyd się przyznać, jak późno, wcześniej znam pewnie fragmenty tekstów, które pasują mi do jakiejś pracy. I trochę nie mogę uwierzyć, jak to jest możliwe, że praca naukowa może być deklaratywna, polityczna i nadal być częścią humanistyki. Słyszę niemal na każdych zajęciach, że to dwie różne rzeczy, właściwie dziś mam przekonanie, że cały wysiłek szedł wtedy w ich oddzielenie, bo w końcu tak, nawet rozmowa o stylistyce, języku jest totalnie przezroczysta, a nazwisko „tych feministek z Warszawy” pojawia się często w asyście zaznaczonego dystansu. I nie, nie jest to nawet dystans do feminizmu jako idei, ale wszystko, co polityczne, sprawia, że osoba zajmująca się nauką się ośmiesza. Przestaje być wiarygodna. Na akademii bowiem również króluje Rozsądek, może trochę w mniej wulgarnym wydaniu niż w mainstreamowych mediach, ale jest oczywistym punktem odniesienia. Potem jeszcze chwilkę zajmuję się kobietami, pisząc filmoznawczą magisterkę, której podmiotem są postacie polskiej szkoły filmowej. Korzystam z prac Janion jako klucza, który pomaga mi opisywać kategorie absurdu i melancholii przez pryzmat romantycznych mitów. Pamiętam, że mam taki moment, że właściwie cała literatura przedmiotu mogłaby mi się do niczego nie przydać – oprócz Janion. Teksty o romantycznych bohaterkach i bohaterach nadal stanowią sekretny przewodnik po polskiej rzeczywistości XX wieku, pozwalają mi lepiej rozumieć swoje postacie. Choć nadal ich nie rozumiem. Równolegle jest to czas, kiedy uczę się feminizmu – na własnej skórze, z ulicy i przez osmozę. Jest to proces tak bardzo nieuchwytny, że umiem go opisać tylko na dyskusjach panelowych wokół problemu, przez doświadczenia, których przestaję się wtedy wstydzić. Nagle własna historia staje się ważna, nie jest niczym obciachowym. Wszystko: literatura, kino, polityka składają się w całość. Jestem początkującą nauczycielką i jak każda polonistka przez pół drugiej klasy przebijam się przez Dziady. Zaczynam rozumieć pieśń wampiryczną po mniej więcej 10 latach od pierwszej lektury. Tłumaczę uczniom: „Ej, romantyzm może wam się nie podobać, ale musicie to rozumieć, jeśli mieszkacie w Polsce, bo to jest kluczowe”. Jestem wzruszona w momencie, w którym moja uczennica dziękuje za polecenie jej książki Wampir. Biografia romantyczna. Po latach wcale nie żałuję miesięcy spędzonych bezmyślnie w bibliotece i czytania dzieł polskiej humanistyki bez żadnego zrozumienia. Przynajmniej przez nie przebrnęłam, myślę, przecież dorosły człowiek nie ma na to czasu. Nie żałuję też poświęcania lwiej części życia polityce, chociaż teraz nie jestem w niej czynnie. Nie uważam, że któreś z tych zajęć jest ważniejsze czy bardziej wartościowe, ale obie te części stanowią to, kim teraz jestem. Jeśli czegoś uczy nas istnienie postaci takiej jak Janion, to że życie jest całością, nie składa się z szufladek rozmieszczonych w katalogu wielkim jak w Bibliotece Jagiellońskiej. To, czym się zajmujemy, co badamy (jeśli coś badamy), z kim mieszkamy, czy lubimy koty, z kim się przyjaźniliśmy, jakie przeczytaliśmy wiersze, na jakiej demonstracji byliśmy ostatnio – to wszystko składa się na to, kim jesteśmy. To my jesteśmy jak nasze teksty, nie jesteśmy od nich lepsi, rzadko jesteśmy od nich też gorsi. Wybory, których dokonujemy, są ważne. Nie jest tak, że zaangażowanie polityczne ośmiesza. Ale udawanie, że to wszystko istnieje w oddzieleniu, już tak. Czytam wspomnienia po Janion i irytuję się z każdym komentarzem, który mówi: „ach, przestańcie ją zagarniać na te wasze polityczne wojenki, już dość o tym LGBT, to była Wielka Humanistka”. „Każdy bierze z Janion tyle, ile jest w stanie w danym momencie” – słyszę od przyjaciela. A ja tak bardzo bym chciała, żebyśmy wzięli z niej wszystko. Teraz.

1 / 5. Już podtytuł pierwszego tomu wspomnień Marii Janion splata mocno literaturę i życie. "Niedobre dziecię" to cytat z Prologu "Dziadów" Adama Mickiewicza, jednego z autorów, którzy fascynowali badaczkę przez całe życie. Jak bardzo życie i literatura są w retrospektywie i introspekcji Janion jednym, pokazują już

Książki: 1. Cała władza w rękach kobiet? O wampirzycach i istotach im podobnych / Anna Gemra // W : Widziane, czytane, oglądane – oblicza Obcego / red. Paweł Cieliczko i Paweł Kuciński. – Warszawa : Instytut Badań Literackich PAN. Wydawnictwo, cop. 2008. – S. 45-56M 199669 (Opole) 2. Drakula : wampir, tyran czy bohater? / Ilona Czamańska. – Poznań : Wydawnictwo Poznańskie, 2003. – 130, [5] s. : il., mapa ; 20 cm. 3. Mitologia wampiryczna przeciw wartościom społecznym / Anna Ciechanowska // W : Przemiany mitów i wartości nie tylko w literaturze / pod red. Lidii Wiśniewskiej i Mirosława Gołuńskiego. – Bydgoszcz : Wydawnictwo Uniwersytetu Kaziemierza Wielkiego, 2010. – S. 131-142M 204459 (Opole) 4. Od Draculi do Lestata : portrety wampira / Katarzyna Kaczor. – Wyd. 2. zm. – Gdańsk : Gdański Klub Fantastyki, 2010. – 99, [1] s. ; 21 cm. – (Anatomia Fantastyki ; 5) 5. Od gotycyzmu do horroru : wilkołak, wampir i monstrum Frankensteina w wybranych utworach / Anna Gemra. – Wrocław : Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2008. – S. 101-245 : WampirM 199222 (Opole) 6. Oryginalny dziennik wampira : count Dracula / [tekst Viv Croot & Jane Moseley]. – Ożarów Mazowiecki : Wydawnictwo Olesiejuk, cop. 2010. – [160] s. : il. kolor. ; 17 cm. 7. Piękna pani i lord o bladych licach: transformacje opowieści o wampirach w tekstach grozy / Anna Gemra // W : Podanie – legenda w tradycji ludowej i literackiej / pod red. Marii Jakitowicz i Wioletty Wróblewskiej. – Toruń : Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2007. – S. 227-244 8. Pokój na wieży : opowieści wampiryczne / [red. Tadeusz Rybowski]. – Wrocław [etc.] : Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1991. – 374, [2] s. : il. ; 21 cm. 9. Świat wampirów : od Draculi do Edwarda / Manuela Dunn-Mascetti ; przeł. Ewa Morycińska-Dzius. – Warszawa : Prószyński Media, 2010. – 206, [1] s. : il. kolor. ; 19 cm. 10. Wampir : biografia symboliczna / Maria Janion. – Wyd. 2. – Gdańsk : Wydawnictwo Słowo/obraz Terytoria, 2008. – 567, [5] s. : il. ; 26 cm. – (Romantyczne okolice śmierci) 11. Wampiry i wilkołaki : źródła, historia, legendy od antyku do współczesności / Erberto Petoia ; [tł. Aneta Pers et al.]. – Kraków : Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych “Universitas”, [2012]. – 371, [4] s. : il. ; 24 cm. 12. Wampiryzm w literaturze romantycznej i postromantycznej na przykładzie Opowieści niesamowitych Edgara Allana Poego, Poganki Narcyzy Żmichowskiej oraz opowiadań Stefana Grabińskiego / Barbara Zwolińska. – Gdańsk : Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2002. – 281, [3] s. ; 21 cm. Artykuły w czasopismach: 13. Archetypy zła czyli o wampirze, który został wilkołakiem / Michał H. Rogowski // Rubikon 1998, nr 1, s. 67-72*M. in.: Stephen King, Anne Rice, Robert Louis Stevenson 14. Cywilizacja przeciw chaosowi : “Dracula” Brama Stokera jako powieść gotycka o nowoczesności / Zbigniew Wałaszewski // Prace Filologiczne. – T. 59 (2010), s. 143-160 15. Czekając na świt : pożegnanie z wampirem Edwardem / Marcin Teodorczyk // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. – 2012, nr 9, s. 63-64*Zawiera rec. filmu: Saga “Zmierzch”: Przed świtem. Cz. 2 / reż. Bill Condon 16. Czy wampiry istnieją naprawdę? / Joanna Gut // Guliwer. – 2006, nr 1, s. 97-99*Zawiera rec. książki: Wampirek w podróży / Angela Sommer-Bodenburg. – Warszawa, 2005 17. Diabeł w złotej skórze / Anna Kontek // Nowa Fantastyka. – 2010, nr 6, s. 14-16*Wampir w literaturze i filmie 18. Długi cień Drakuli / Agnieszka Krzemińska // Polityka. – 2016, nr 52/53, s. 98-101 19. Dracula / Alicja Helman. – (Portrety filmowe) // Kino. – 2008, nr 2, s. 48-51 20. Dracula, życie prawdziwe / przekł. Dorota Jovanka Ćirlić // Literatura na Świecie. – 1992, nr 8-9, s. 283-334 21. Drakula, nasz sobowtór / Jacek Zychowicz // Wiadomości Kulturalne. – 1997, nr 39, s. 14*Motyw Drakuli w literaturze, m. in. Bram Stoker 22. Elvira : Święty Mikołaj Halloween / Arkadiusz Grzegorzak // Nowa Fantastyka. – 2011, nr 11, s. 4-5*Postać wampirzycy Elviry w kulturze popularnej („Elvira, władczyni ciemności” Cassandry Peterson) 23. Fantazmaty Marii Janion / Leszek Bugajski // Twórczość. – 2003, nr 12, s. 122-126 24. Film wampiryczny / Marek Hendrykowski. – (Gatunki filmowe ; 35) // Film. – 2000, nr 2, s. 118-119 25. Groza i wiara : opowieści z krypty, opowieści z kościelnej kruchty / Marcin Cielecki // Przegląd Powszechny. – 2012, nr 2, s. 62-73*Wampir, zombi w filmach grozy 26. Horrorek dla najmłodszych / Hanna Lebecka // Nowe Książki. – 2005, nr 1, s. 73-74*Zawiera rec. książki: Wampirek / Angela Sommer-Bodenburg. – Warszawa, 2004 27. Ikona kulturowa wampira w powieści Miodraga Bulatovicia “Ludzie o czterech palcach” / Aldona Szukalska // Images. – Vol. 4, nr 7/8 (2006), s. 71-84 28. Jeszcze raz o upiorze (wampirze) i strzygoni (strzydze) / Jarosław Kolczyński // Etnografia Polska. – 2003, z. 1-2, s. 211-246 29. Kiczowaty bestseller / Marta Wiatrzyk-Iwaniec // Pro Libris. – 2009, nr 4, s. 134-135*Zawiera rec. książki: Zmierzch / Stephenie Meyer. – Wrocław, 2007 30. Kły krwawego kochanka : wampir – romantyczny amant / Zbigniew Wałaszewski // Kultura Popularna. – 2002, nr 2, s. 65-71*Wampir w filmie 31. Kobiece wampiry w literaturze grozy / Magdalena Drabikowska // Akant. – 2007, nr 8, s. 36 32. Kochajcie potwora, dziewczęta! / Mateusz Albin // Nowa Fantastyka. – 2013, nr 03, s. 12-13*Wampir w literaturze amerykańskiej 33. Kołek na wampira! / Agnieszka Krzemińska // Polityka. – 2003, nr 42, s. 76-77 34. Krew to życie : krótki przegląd historii wampira w Polsce i nie-Polsce / Marta Kolor // Fragile. – 2012, nr 2, s. 82-84*Wampir w filmie 35. Krnąbrna bajka wampirzycy / Beata Frankowska // Pogranicza. – 2005, nr 5, s. 103-105*Zawiera rec. książki: Ugrofińska wampirzyca / Noémi Szécsi. – Wołowiec, 2005 36. “Krwawa hrabina” / Katarzyna Hordejuk // Czas Kultury. – 2003, nr 5, s. 64-75*Postać hrabiny Elżbiety Batory we współczesnej sztuce masowej 37. Krwawe inicjacje. Wampiryzm jako obrzęd przejścia w kulturze popularnej lat 80. XX wieku / Michał Wolski // Literatura Ludowa. – 2013, nr 6, s. 35-46 38. Lowelas grobów: wampir na scenie w XIX wieku / Agata Łuksza // Literatura Ludowa. – 2014, nr 2, s. 3-16 39. [Łowcy wampirów – recenzja] / Arkadiusz Grzegorzak // Nowa Fantastyka. – 2000, nr 3, s. 61*Zawiera rec. filmu: Łowcy wampirów / reż. John Carpenter 40. Międy balladą a operą / Jacek Fuksiewicz // Kino. – 1993, nr 2/3, s. 12-14*Zawiera rec. filmu : Dracula / reż. Francis Ford Coppola, 1992 41. Miłość od pierwszego… ugryzienia / Mieczysław Ziemski // Argumenty. – 1980, nr 29, s. 16 42. Mitologiczny motyw wampira / Marek Woszczak // Albo albo. – 1998, nr 3, s. 55-66*Korzenie mitologemu wampira; odniesienia do Starego Testamentu, mitologii indyjskiej, literatury europejskiej 43. Mściciel, kochanek, odmieniec : wizerunki wampira w literaturze polskiej / Violetta Wróblewska // Literatura Ludowa. – 2012, nr 1, s. 33-47 44. (Neo)romantyczny kochanek-morderca : dualizm Eros-Thanatos we współcześnie kreowanym wizerunku wampira / Kamila Michalak // Zeszyty Wydziału Humanistycznego / Karkonoska Państwowa Szkoła Wyższa w Jeleniej Górze. – [T.] 5 (2010), s. 225-240*Wampir w literaturze i filmie amerykańskim 45. Niebezpieczne związki wampirów / Maria Kornatowska // Kino. – 1995, nr 2, s. 28-29*Zawiera rec. filmu: Wywiad z wampirem / reż. Neil Jordan, 1994 46. Nieśmiertelny temat – wampiry / Jarosław Kolczyński // Etnografia Polska. – 2005, z. 1/2, s. 247-253*O najnowszych książkach poświęconych wampirom 47. Niewinna potworność : filmowe realizacje motywu dziecięcego wampira / Michał Wolski // Studia Filmoznawcze. – [T.] 33 (2012), s. 71-86 48. O miłości i śmierci / Bartosz Czartoryski // Kino. – 2014, nr 3, s. 18-21 *Wampiry popkultury 49. Ostre zęby / Andrzej Leder // Res Publica Nowa. – 2009, nr 8, s. 200-201*Wampir w filmie 50. Oswajanie Cienia. Drakula i… / Marta Cywińska-Dziekońska // Albo albo. – 2004, z. 1, s. 123-126 51. Piękne, pożądane, przerażające: Lamia i Lilit / Anna Gemra // Literatura Ludowa. – 2008, nr 4-5, s. 13-28 52. Pisanie jako modelowanie świata : “Dracula” Brama Stokera / Joanna Kokot // Przegląd Humanistyczny. – 2008, nr 5, s. 101-118 53. Plastikowe kły arystokraty w pelerynie / Magdalena Drabikowska // Akant. – 2007, nr 10, s. 30-31*Wampir w literaturze 54. Pokochać wampira / Witold Jabłoński // Kino. – 1995, nr 4, s. 16-18*Motyw wampira w twórczości pisarzy: Joseph Sheridan Le Fanu, John Polidori, Eric Stenbock, Bram Stoker oraz w amerykańskiej powieści Anne Rice “Wywiad z wampirem” 55. Polacy i ich wampiry / Maria Janion // Twórczość. – 1984, nr 12, s. 59-68 56. Postać wampira we współczesnym horrorze / Krystyna Walc // Acta Universitatis Wratislaviensis. Literatura i Kultura Popularna. – Nr 5 (1996), s. 133-149 57. Potomkowie hrabiego Draculi – szkic do portretu : (o recepcji motywów wampirycznych we współczesnej literaturze) / Adam Mazurkiewicz // Literaturoznawstwo. – 2007, nr 1, s. 207-226 58. “Potwornie śmieszne”, czyli oswojona groza w cyklu o Jakubie Wędrowyczu Andrzeja Pilipiuka / Ksenia Olkusz // Literatura Ludowa. – 2009, nr 2, s. 19-38 59. Potworologia / Darek Arest // Film. – 2009, nr 11, s. 44-48 60. Powroty umarłych czyli jak nasi przodkowie radzili sobie z upiorami / Marcin Pągowski // Nowa Fantastyka. – 2009, nr 11, s. 12-14,16*Wampir – etnografia 61. Powrót nieumarłych / Anton Kaes ; tł. Karolina Kosińska // Kwartalnik Filmowy. – 2015, nr 89/90, s. 128-155 * Wampir w filmie 62. Prawdziwa historia krwawego Draculi / Filip Rdesiński // Gazeta Polska. – 2010, nr 1, s. 21 63. Przebudzenie Księcia Ciemności / Andrzej Kołodyński // Kino. – 1993, nr 2/3, s. 14-18 64. Przeznaczenie, pokusa, przekleństwo : (nie)przemijanie w filmach wampirycznych przełomu XX i XXI wieku / Michał Wolski // Studia Filmoznawcze. – [T.] 34 (2013), s. 153-169 65. Przykładowy temat prezentacji maturalnej : wampiry w literaturze i filmie : omów na wybranych przykładach / Dorota Nosowska // Cogito. – 2010, nr 7, s. 32-33 66. Saga “Zmierzch” : Przed świtem. Cz. 2 / Andrzej Kołodyński // Kino. – 2012, nr 12, s. 72*Zawiera rec. filmu: Saga “Zmierzch” : Przed świtem. Cz. 2 / reż. Bill Condon 67. Smak krwi / Jadwiga Sebesta // Opcje. – 2008, nr 3, s. 34-36 68. Swoistość ludzkiej kultury – wampiryzm / Jacek Tomczyk, Anna Dygudaj // Studia Ecologiae et Bioethicae. – T. 6 (2008), s. 77-91 69. Świat pokochał Wampira / Jakub Żulczyk // Tygodnik Powszechny. – 2010, nr 15, s. 38-39*Meyer Stephanie -“Zmierzch” 70. Tłumaczenie “Draculi” – filmu Francisa Forda Coppoli jako przykład skutecznej walki o zgodność przekładu z oryginałem / Michał Garcarz // Acta Neophilologica. – T. 6 (2004), s. 69-80 71. Tysiąc twarzy wampira / Daniel Misterek // Acta Universitatis Wratislaviensis. Literatura i Kultura Popularna. – Nr 8 (1999), s. 189-201*Wampir w filmie 72. Ugryź mnie! / Justyna Sobolewska // Polityka. – 2009, nr 11, s. 64-66*”Zmierzch” Stephenie Meyer 73. Ukąszeni / Anna Pochłódka // Dekada Literacka. – 2011, nr 4, s. 28-35*Wampir w literaturze amerykańskiej (Meyer Stephenie) 74. Upiór w “Nowych Atenach” Benedykta Chmielowskiego i “Diable w swojej postaci” Jana Bohomolca / Bartosz Marcińczak // Literatura Ludowa. – 2005, nr 3, s. 3-10 75. Wampir jest w każdym z nas / Katarzyna Kaczor ; rozm. przepr. Olga Woźniak // Przekrój. – 2010, nr 20, s. 14-15*Wampir w filmie i literaturze 76. [Wampir Lestat – recenzja] / Mirek Obarski // Nowa Fantastyka. – 1996, nr 1, s. 68*Zawiera rec. książki: Wampir Lestat / Anne Rice. – Poznań,1995 77. Wampir – postać czy figura? / Magdalena Drabikowska // Akant. – 2007, nr 4, s. 52 78. Wampir – potwór, który został człowiekiem / Karolina Pasternak // Przekrój. – 2009, nr 3, s. 56-58*Wampir w filmie 79. Wampir Regis – najlepszy przyjaciel Geralta : metamorfozy wampira / Katarzyna Kaczor // Acta Universitatis Wratislaviensis. Literatura i Kultura Popularna. – Nr 10 (2002), s. 91-100*Saga o wiedźminie Andrzeja Sapkowskiego 80. Wampir w wielkim mieście : “Miasto poza czasem” Enrique Moriela jako traktat o dobru i złu / Ksenia Olkusz // Zbliżenia Interkulturowe. – [T.] 7 (2010), s. 86-92 81. Wampir wegetariański / Agnieszka Niedek, Iga Nyc // Wprost. – 2009, nr 47, s. 86-88*Wampir w filmie 82. Wampir – zamaskowana tożsamość, ukryta śmierć / Zbigniew Wałaszewski // Kwartalnik Filmowy. – Nr 31/32 (2000), s. 250-264*Wampir w filmie 83. “Wampirek” w szkole, czyli gotyckie teksty dla dzieci / Katarzyna Slany // Nowa Polszczyzna. – 2008, nr 2, s. 19-21 84. Wampiry / Suzanne Hand // Problemy. – 1988, nr 7, s. 42-45 85. Wampiry, jakich jeszcze nie znasz / Maciej Nowak-Kreyer // Fenix. – 2000, nr 1, s. 107-110 86. Wampiry, kultura i uczeni… : co czytają i oglądają… starsze dzieci / Bogna Skrzypczak-Walkowiak // Guliwer. – 2004, nr 4, s. 49-54 87. Wampiry nowego świata / Agnieszka Rzepa // Opcje. – 1995, nr 3, s. 26-27*Anne Rice – twórczość 88. Wampiry: od potwora do nadczłowieka / AZ // Film. – 2010, nr 6, s. 28-29 89. Wampiry : od wierzeń ludowych do filmowych fantomów / Czesław Robotycki // Konteksty. – 1992, nr 3/4, s. 144-150*Wampir w literaturze i filmie 90. Wampiryczny fenomen : “Czysta krew” w HBO / Joanna Bogusławska // Kino. – 2010, nr 12, s. 26-27 91. Wampiryzm – filmowa symfonia grozy / Zuzanna Sokołowska // Fragile. – 2010, nr 1, s. 78-80 92. Wampiryzm i neuroza / Grzegorz Uzdański // Nowe Książki. – 2005, nr 12, s. 58-59*Zawiera rec. książki: Ugrofińska wampirzyca / Noémi Szécsi. – Wołowiec, 2005 93. Wampiryzmu ujęcia kulturowe / Anna Lusińska // Edukacja i Dialog. – 2008, nr 9, s. 64-70 94. Wąpierze, wypiory, strzygonie / Waldemar Solecki // Kultura. – 1989, nr 44, s. 4*Zjawisko wampiryzmu w literaturze XVII-XIX w. 95. [Wywiad z wampirem – recenzja] / Tadeusz Oszubski // PAL Przegląd Artystyczno-Literacki. – 1999, nr 4, s. 215-216*Zawiera rec. książki: Wywiad z wampirem / Anne Rice. – Poznań, 1998 96. Zło metafizyczne i mroczne moce w twórczości pisarzy drugiego pokolenia pozytywistów / Ksenia Olkusz // Kwartalnik Opolski. – 2007, nr 4, s. 87-117 97. Zmierzch / Andrzej Kołodyński // Kino. – 2009. nr 1, s. 71-72*Zawiera rec. filmu: Zmierzch / reż. Catherine Hardwicke 98. Zmierzch 25 milionów razy / Marcin Niemojewski // Film. – 2008, nr 12, s. 48-52 99. Zmierzch wampira? / Mikołaj Marcela // Kultura Popularna. – 2012, nr 1, w filmie amerykańskim 100. Zmierzch wampira, czyli mężczyzna idealny / Eva Mroczek // Nowa Fantastyka. – 2009, nr 7, s. 10-12*Wampir w literaturze i filmie Oprac. Dorota Różycka, Anna Zacłona PBW w Opolu

W Warszawie w wieku 93 lat zmarła profesor Maria Janion, historyk literatury, idei, badaczka romantyzmu i edytor. "Wielki ból i strata dla Jej uczniów, dla humanistów, dla nas. Maria Janion (24.12.1926-23.08.2020)" - napisano na Twitterze Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk.

Ухяψኆጄէ оνան
Хурувсисος тоτоጆ уτፗւ

DS8ciLS. 208 494 163 439 229 270 240 4 87

maria janion polacy i ich wampiry